Druk, druk, druk, ik loop continu achter de feiten aan! Ik vergeet belangrijke dingen, zoals een verjaardag of de betaling van een factuur. Ik heb het gevoel dat ik nergens aan toekom.
Ken je dat? In de knel tussen werk, thuis en allerlei nevenactiviteiten. Volle mailbox, onbeluisterde voicemailberichten, uit drie activiteiten kiezen op één avond? Een chaos in je huis of in je hoofd? Het is helemaal van deze tijd, en misschien is het zelfs wel een beetje “not done” om níet druk te zijn. Behoefte aan meer rust en grip op de dagen die omvliegen met, ja, met wat eigenlijk? Dan is dit artikel lezen een eerste begin.
De juiste dingen doen: de grootste uitdaging
Het allereerste wat je je kunt afvragen is: Doe ik de juiste dingen? Je kunt alle vragen, activiteiten en bezigheden die op je afkomen niet bolwerken. Of misschien kun je dat wel, maar voel je je continu leeggezogen en zonder energie. Bedenk voor jezelf waar je je tijd aan wilt besteden. Je zou eens kunnen beginnen om op de gebieden van werk, thuis, kerk en ontspanning op te schrijven wat je allemaal doet en de balans eens op te maken. Dit is het moeilijkst maar ook het belangrijkst van allemaal. Je kan je tijd maar een keer besteden. Hierbij mag je in acht nemen wat jouw talenten zijn. Doe vooral waar je goed in bent! Daar doe je niet alleen jezelf een plezier mee, maar ook de mensen om je heen.
Wanneer je daar zelf niet goed uit komt, kun je aan anderen vragen wat ze het meest in jou waarderen, dan komt er zeker een lijstje met jouw kwaliteiten uit. Iedereen moet dingen doen die je minder leuk vindt. Maar er moet een zekere balans in zijn. Als 70 procent of meer van de dingen die je doet energieslurpers zijn voor jou, raak je uit balans. Dat is van toepassing op het werk , in de kerk en op de manier waarop we anderen dienen, thuis en in relaties (huwelijk, vriendschappen).
In balans blijven betekent ook: tijd nemen voor ontspanning! We hebben het allemaal nodig. Door te ontspannen laden we weer op en kunnen we daarna weer geven en alle verantwoordelijkheden die we in het leven hebben gekregen dragen en invullen. Op de lange termijn kun je langer geven, omdat je duurzaam geeft. Je bent in balans, raakt niet uitgeput en bent daardoor betrouwbaar voor de mensen die op je rekenen.
De juiste prioriteiten stellen
Als je voorgaande “oefening” hebt gedaan en je hebt uitgemaakt waaraan je je tijd wilt besteden, is het zinvol om je af te vragen of je de juiste prioriteiten stelt. Globaal zijn al je activiteiten op te delen in vier groepen:
Figuur De prioriteitenmatrix van Eisenhower
Tabel Uitleg van de prioriteitenmatrix:
| Kwadrant I Belangrijk, urgent | Vraagt onmiddellijk aandacht |
| Kwadrant II Belangrijk, niet urgent | Proactief handelen; door een goede voorbereiding of planning komen er minder zaken in kwadrant I terecht. |
| Kwadrant III Niet belangrijk, urgent | Zaken die je onmiddellijke aandacht vragen maar die je afleiden van wat je eigenlijk moet doen |
| Kwadrant IV Niet belangrijk, niet urgent | Zaken waar je veel tijd aan besteedt, maar die eigenlijk niets concreets opleveren. |
Probeer eens de activiteiten die je op je to-dolijst hebt staan onder te brengen in bovenstaande matrix. Hoeveel daarvan zitten in III en IV?! Een bekende valkuil is dat je vooral in kwadrant I bezig bent, met belangrijke urgente zaken. Het lijkt dan of je heel nuttig bezig bent. De grap is, als je lang genoeg wacht komt wat in kwadrant II staat vanzelf in kwadrant I terecht. Als je het inpakken van je koffer voor je verlof maar lang genoeg voor je uitschuift wordt het vanzelf een spoedklus. Wanneer je dan in de haast je zwembroek vergeet in te pakken, wordt het weer urgent om op de vakantiebestemming snel een zwembroek op de kop te tikken. Het kan helpen om voor jezelf de matrix eens in te vullen of het nu om thuis, werk of vrijwilligerswerk gaat, en afgewogen keuzes te maken waaraan je je tijd (als eerste) gaat besteden.
Handelen vanuit rust: een Bijbelse blik op tijd
In Genesis wordt heel duidelijk de schepping beschreven. God nam er de tijd voor. Elke dag schiep Hij weer een nieuw element. En op de zevende dag rustte Hij om te genieten van zijn schepping. Die rustdag geeft Hij in de tien geboden mee als leefregel. Wat we hiervan kunnen leren is dat wij, als schepselen naar Gods evenbeeld, ook rust nodig hebben, en dat we van die rust mogen genieten. God stelde voor zijn volk feestdagen in, zoals Pesach en het Loofhuttenfeest, zodat het volk tijd kreeg om te ontspannen, te bezinnen, te herinneren en te vieren. Ook daar mogen we van leren: er is een tijd om in te spannen en een tijd om te ontspannen.
Misschien heb je last van schuldgevoel als je tijd neemt voor ontspanning, als anderen je nodig hebben of er nog zoveel werk te verzetten is (thuis, in de kerk, op het werk). Toch is dat niet een Bijbelse blik op het besteden van je tijd. In Exodus wordt Mozes door zijn schoonvader terechtgewezen, dat hij bij het beoordelen van geschillen onder de Israëlieten ook moest delegeren. Hij zou er anders aan onderdoor gaan. En het volk had zijn leider juist zo hard nodig! Ook Jezus, die altijd oog had voor mensen die Hem nodig hadden, trok zich soms terug om te rusten, te ontspannen. Wij zijn rentmeester van ons lichaam dat ons door onze Schepper is gegeven: ons lichaam is geschapen op belasting, niet op overbelasting.
In het boek Prediker benoemt Salomo dat er voor alles een tijd is. Benedictus gebruikte dit als inspiratie voor zijn leidraad voor het kloosterleven, waarin hij aangeeft hoe je God en je naaste het beste kunt dienen. Een belangrijke basisregel van Benedictus is dat we rust hebben bij en aandacht voor datgene wat we doen. Dat komt de kwaliteit maar ook de kwantiteit ten goede! Anselm Grun geeft in zijn boek “Innerlijke rust” als voorbeeld een metselaar die eruitziet of hij heel druk bezig is, maar zo ongestructureerd te werk gaat dat na een dag het muurtje nog niet af is. Een andere metselaar die, naar het schijnt, heel rustig zijn werk doet, heeft na een dag zijn muurtje wel af.
De dingen efficiënt doen
Ik denk zelf dat de belangrijkste basis voor een goede, evenwichtige besteding van je tijd ligt in voorgaande stappen. Maar als je de juiste dingen doet en je doet ze met aandacht en met rust, dan is het zeker interessant om te kijken of je die dingen nog efficiënter kunt doen. Op internet en in allerlei handige boekjes over het organiseren van je werk, huishouden, etcetera zijn vele tips te vinden. Hieronder deel ik een aantal van deze tips, maar deze zijn zeker niet uitputtend!
Tip 1 Maak een planning
Sta wekelijks en liefst dagelijks even stil om een planning te maken. Wat staat er voor deze week, deze dag op het programma? Wat moet ik zeker niet vergeten? Maak een tijdsplanning voor jezelf. Dat scheelt schakelen gedurende de dag of de week – wat moest je ook alweer doen – en geeft rust en overzicht. Als je je dag te vol hebt gepland, kun je er op dat moment nog wat aan doen door bijvoorbeeld een afspraak te verplaatsen, in plaats van de hele dag achter de feiten aan te lopen. Plannen kost je misschien een kwartier, maar levert je heel veel tijd op! Hang thuis een weekplanner op die je voor elke week in kunt vullen met krijt of stift. Dan weet iedereen hoe de week eruitziet en wat wanneer moet, wat er gegeten wordt, wie wanneer thuis is, etcetera.
Tip 2 Wees niet altijd bereikbaar
Via mail, telefoon en social media zijn we altijd en overal bereikbaar en worden we geprikkeld overal à la minute op te reageren. Dit is niet altijd efficiënt, tenzij er echt iets urgents is waar je aandacht voor wordt gevraagd. Kies een vast moment per dag of een aantal vaste momenten in de week om je privémail te lezen. Behandel je mail als je gewone post: direct weggooien, direct afhandelen, of op een to-dolijstje zetten. Zo is je mailbox leeg en je hoofd opgeruimd. Dit kan op je werk trouwens ook uitstekend werken. Vind je het moeilijk om de piepjes en envelopjes op je mobiele telefoon of tablet te negeren? Je kunt ze ook uitzetten!
Tip 3 Ruim op
In een rommelig huis of een werkplek bezaaid met papieren en paperassen, worden we continu afgeleid. Je raakt ook gemakkelijk dingen kwijt en dingen weer terugvinden kost, juist ja… tijd. Stop je administratie geordend in mappen naar onderwerp en doe dat ook op je computer. In huis geldt de standaardregel, heb je iets langer dan een jaar niet gebruikt, weg ermee. Verkoop het via een site voor tweedehandsspullen of maak er iemand anders blij mee.
Tip 4 Investeer in je vaardigheden
Kun je maar moeizaam overweg met je email, of werk je regelmatig in word of excel en kost het je veel tijd om de programma’s te laten doen wat jij wilt? Investeer eens in een goede cursus, of laat iemand die er wel weg mee weet je wegwijs maken. Dat is een keer investeren maar levert je daarna een heleboel tijd op. Handigheidjes op je pc, tablet of smartphone hoef je niet zelf uit te vinden. Op internet vind je talloze tips om bijvoorbeeld je mailverkeer te stroomlijnen.
Tip 5 Organiseer het huishouden
Plan vaste momenten in voor de huishoudelijke taken (kuisen, boodschappen, grasmaaien, rekeningen betalen). Haal bijvoorbeeld eens per week de boodschappen voor de hele week, werk met een huishoudschema (te vinden op internet) zodat je het kuiswerk bijhoudt, en stel een of twee wasdagen in. Dat bespaart ook nog eens energie en water, omdat je de was meer opspaart. In een meerpersoonshuishouden kun je afspraken maken over de taakverdeling, zodat ieder zijn/haar aandeel levert. Ook kinderen kunnen vanaf een bepaalde leeftijd prima meehelpen. Als dat financieel haalbaar is, kun je verder kijken welke klussen je eventueel zou kunnen uitbesteden, strijken of kuisen bijvoorbeeld. Met dienstencheques is dit fiscaal aantrekkelijk.
Tot slot
Iemand heeft ooit gezegd, hoe drukker je bent hoe groter de noodzaak om te bidden! Je richten op God haalt je even uit de hectiek van alle dag en geeft je een nieuw perspectief. Zijn al die urgente dingen in Gods ogen ook urgent? Tijd met God kan de rust en vrede geven, die je nodig hebt om een drukke dag in te gaan. Het is natuurlijk afhankelijk van je privé-omstandigheden of dat gemakkelijk realiseerbaar is. Maar er zijn geen regels voor deze tijd met God. Waarom niet in de auto even de radio uit, of muziek aanzetten die je helpt om je op God te richten? Of mediteren op de fiets? Daarnaast kun je ook je momenten met God inplannen. Neem eens de tijd voor een retraite of een wandeling in de natuur met je bijbel op zak. Vind je het moeilijk om alleen tijd te maken, sluit je aan bij een gebedsgroep of spreek met een vriend/vriendin af om samen te bidden en bijbel te lezen.
In de Bijbel vinden we voorbeelden van mensen in vooraanstaande posities, die toch de tijd vonden en vooral ook namen om God te ontmoeten. Zij wisten dat ze in het werk dat zij deden God nodig hadden. Enkele voorbeelden:
– Daniel: was een belangrijke adviseur aan het hof van de koning; hij bad elke middag tot God.
– David: koning van Israel; hij schreef tijdens zijn koningschap veel liederen voor God (de psalmen).
– Jezus: hij nam regelmatig de tijd om in eenzaamheid te bidden, ook als de menigte een beroep om hem deed.
Door in de drukte van alledag met regelmaat terug te keren naar onze Bron, kunnen wij nieuwe energie opdoen en met een frisse blik ons opnieuw wijden aan onze taken en bezigheden.
door Marike Schoneveld-Vliek
Bronnen
Boeken:
- David Allen Getting things done, Academic Service, 2007
- Yvonne Nieuwenhuijs Benedictijns leiderschap – De Regel van Benedictus als inspiratiebron,
Ten Have, 2012 - Anselm Grun Innerlijke rust, Lannoo, 2003
- Stephen Covey De 7 eigenschappen voor succes in je leven, Business Contact, 2009.
- Rick Warren Doelgericht leven, Medema, 2003
- Anne Westerduin Koester de tijd, als je echt wilt leven, Kampen, 2010
Slimme sites voor tijdmanagement op het werk en/of thuis:
- Lifehacking.nl
- Slimmerwerken.nl
- Meereffect.nl
- Organize-your-life.nl